Οι τζαμαϊκανοί που ζούσαν στα γκέτο του Kingston, αθόρυβα και μακριά από την άνετη ζωή, ήταν αθώοι στην προσωπική τους ζωή. Ήθελα να δείξω αυτή την πλευρά τους. Η Τζαμάικα ήταν ένας ονειρικός κόσμος, όπου η πραγματικότητα όπως την ξέρουμε δεν μπορούσε να ισχύει. Ζούσαν σε μια κατάσταση που τους απομόνωνε από τον πραγματικό κόσμο. Δεν είχες πουθενά να πας, σπάνια υπήρχε κάποιος που μπορούσες να αποκαλέσεις «μπαμπά», υπήρχαν απλά άντρες που είχαν σχέσεις με γυναίκες. Δεν υπήρχε κανονική δομή στην οικογένεια. [...] Όταν άκουσα τον Agusto Pablo κατάλαβα ότι ήταν κάτι πολύ βαθύ, δεν ήταν απλά αυτό που άκουγες. Η reggae ήταν μουσική με εύρος και μεγάλη ποικιλία σε ήχους κι αν ψάξεις τι έγινε σ'αυτή από το τέλος των '60s μέχρι τις αρχές των '70s, είναι αδύνατο να πιστέψεις ότι όλα τα έκαναν οι ίδιοι 20-25 άνθρωποι στα studio του Kingston. Κυριολεκτικά. Όλα τα είδη ξεκίνησαν ταυτόχρονα κι από τους ίδιους μουσικούς.
Μπορείς να το αποκαλέσεις γκέτο, αλλά δεν ήταν πραγματικά. Τα γκέτο στην Τζαμάικα ήταν γειτονιές που αποτελούνταν από κατοικίες γύρω από αυλές, όπως στην Αθήνα του '20 και του '30, ή όπως τα αφρικανικά χωριά. Μέσα σ'αυτές υπήρχαν κοινωνικοί μηχανισμοί που λειτουργούσαν αυτόνομα και ξεχωριστά από το γενικό σχήμα, που ήταν η κυβέρνηση, η αστυνομία, ο στρατός και η δικαιοσύνη. [...] Μπορούσες να συναντήσεις τους πιο γλυκούς ανθρώπους και τις πιο ενδιαφέρουσες περιπτώσεις, ένα εργοστάσιο εκφράσεων σε ένα μέρος τόσο μικρό. Οι μικρές ομαδικές φτωχικές κατοικίες ήταν περισσότερο σαν φαβέλες και λιγότερο σαν γκέτο. [...] Οι άνθρωποι που ζούσαν εκεί κι έφτιαχναν μουσική τα έτρεμαν τα όπλα. Δεν τα χρησιμοποιούσαν οι ίδιοι. Δεν ήταν ανόητοι, ξέρεις. Δεινοπαθούσαν από αυτά. (Ted Bafaloukas @VICE)
So what if the new proletarian position is that of the inhabitants of slums in the new megalopolises? The explosive growth of slums in the last decades, especially in the Third World megalopolises from Mexico City and other Latin American capitals through Africa (Lagos, Chad) to India, China, Philippines and Indonesia, is perhaps the crucial geopolitical event of our times. It is effectively surprising how many features of slum dwellers fit the good old Marxist determination of the proletarian revolutionary subject: they are "free" in the double meaning of the word even more than the classic proletariat ("freed" from all substantial ties; dwelling in a free space, outside the police regulations of the state); they are a large collective, forcibly thrown together, "thrown" into a situation where they have to invent some mode of being-together, and simultaneously deprived of any support in traditional ways of life, in inherited religious or ethnic life-forms.
While today's society is often characterized as the society of total control, slums are the territories within a state boundaries from which the state (partially, at least) withdrew its control, territories which function as white spots, blanks, in the official map of a state territory. Although they are de facto included into a state by the links of black economy, organized crime, religious groups, etc., the state control is nonetheless suspended there, they are domains outside the rule of law.
Διαβάζοντας την συζήτηση του σκηνοθέτη του Rockers με τον MHulot στο πρώτο τεύχος του ελληνικού VICE μένει κανείς έκπληκτος με το πόσα λίγα ξέρουμε για την πραγματική τοπογραφία και τις συνθήκες στις οποίες ζούσαν οι μουσικοί της Τζαμάικα. Μόνο κάτω από συγκεκριμένη ατμόσφαιρα θα μπορούσε να δημιουργηθεί μια τέτοια μουσική: ομαδικές κατοικίες, συμπλέγματα slums απροσπέλαστα για τους κεντρικούς θεσμούς, παιδιά δίχως «πατρότητα», ερωτικές σχέσεις χωρίς αρχή, μέση και τέλος, θρησκευτικός συγκριτισμός. Όλα αυτά καταπολεμήθηκαν στην Καραϊβική (διαδοχικά) από τον χριστιανισμό, τον κομμουνισμό και, τέλος, το εμπόριο κοκαΐνης. O Slavoj Zizek, μιλώντας για τα σύγχρονα slums (που δεν είναι περιορισμένα γκέτο αλλά αχανείς ημι-κοινοβιακές εκτάσεις), περιγράφει μια ανάλογη κατάσταση -σε πολύ μεγαλύτερη κλίμακα. Σε ένα παγκόσμιο χώρο που ταυτίζεται μέχρι και το τελευταίο του κλάσμα με την οικονομία, οι παραγκουπόλεις είναι σαν μαύρες τρύπες. Οι κάτοικοί τους (πάνω από ένα δις παγκοσμίως) δεν είναι καν εργαζόμενοι, δεν συμμετέχουν στο κράτος. Τα πράγματα που τους περιβάλλουν δεν είναι προϊόντα σχεδιασμού (design), αλλά αντικείμενα bricollage (αυτοσχέδιας συναρμολόγησης). Γιατί οι ανθρωπολόγοι δεν πανε να μελετήσουν αυτά τα φαινόμενα και ασχολούνται (ακόμα) με το εξωτικό και τις «μουσικές του κόσμου»; Το dub και η reggae βγήκαν μέσα από την σύγχρονη Τζαμάικα, δεν είναι φολκλόρ. Εμείς, από τη άλλη, είμαστε ανθρωπολογικά νεκροί, δεν φτιάχνουμε τίποτα μόνοι μας, όλα είναι μαζικό service, ακόμα και οι 'προσωπικές στιγμές' ή οι στιγμές 'δημιουργικότητας' είναι αφηρημένα προϊόντα εξειδίκευσης -και δεν είναι παρά στιγμές, με το χρονόμετρο.
Dub come save us...
